MEVZUU:

a) Müptedinin cezbesi ile, müntehinin cezbesi arasındaki farkın beyanı..
b) Meczupların müşahedeleri önceleri kalbin üstünde bulunan ruhtur. Halbuki onlar, bu müşahedeyi Hakkın müşahedesi olarak hayal ederler.


***

NOT: İMAMI RABBANİ Hz. bu mektubu. Cemaleddin Hüseyin'e yazmıştır.

***

Allah'a hamd olsun. Selâm, Allah'ın seçtiği kullarına..

***

Bilmiş olasın ki,

İncizap ve incirar, (salikin, manen çekilip çıkarılması) ancak salikin makamının üstündeki makama olur; kendi makamının fevkine değil.. Müşahede ve benzeri durumlarda dahi hal böyledir. Henüz sülûke girmeyen meczuplara üstte anlatılan cezbe nev'inden bir şey yoktur. Bunlar için ancak, kalb makamında iken, ruh makamına bir incizap vardır. Bu dahi, kalb makamının üstündedir. Asıl ilâhî incizap; ancak müntehinin cezbesindedir ki, bunun üstünde bir makam yoktur. Amma, bidayet cezbesinde müşahede edilen ruh-u menfuhtan başkası değildir: Yani Âdem'e üflenen ruh..

Bu ruh, kendi aslî suretinde yaratıldığından; ki bu manada hadis-i şerif vardır:

— «Allah-ü Teâlâ, Âdem'i kendi sureti üzerine yarattı.»

O ruhu müşahede eden kimse, sandı ki, o müşahede Yüce Mukaddes Hakkı müşahededir.

Bu ruhun, az da olsa cisimler âlemi ile münasebeti olduğundan-bazı kereler bu müşahedeye:

— Kesrette ehadiyet müşahedesi.. Adını verdiler; bazan da:

— M a i y y e t..

Dedikleri olmuştur.

Her ne olursa, olsun; mutlak fena husulü olmadan Yüce Hakkın müşahedesi tasavvur edilemez. Bu fena hali dahi, sülûkün nihayetinde tahakkuk edecektir.

Bir şiir:

O ki bulmaz fena, Mevlâsı sevgisinde;
Nasipsizdir, onun Kibriyâsı izinde..

***

Bu son anlatılan müşahedenin, bu âlemle asla bir münasebeti yoktur. Şekillerin herhangi biri ile, bu âlemle bir münasebeti olsa, o Sübhan Hakkın müşahedesi değildir. İki müşahede arasındaki fark da budur. Eğer bu âlemle münasebeti kesilirse; işte o: Şühud-u ilâhînin alâmetidir. Aslında buna:

— Şühud..

Denmez; ama, ibare darlığından ötürü öyle deniyor. Yoksa, bu nisbet, misli ve keyfiyeti olmayan bir şeydir. Tam olarak, ona intisab edilmiş gibi bir halettir. Zira o Melik Zat'ın ihsanlarını taşımaya ancak, kendi taşıyıcıları dayanabilir..
 

 


Hakîkat Kitâbevi Tercümesi