MAKÂMÂT-I MAZHÂRİYYE Hazret-i Gavs-ül-İslâm vel-Müslimîn Şâh Gulâm Alî Abdullah el-Müceddidî "Rahmetullahi aleyh" ŞÂH ABDULLAH DEHLEVÎ (Kimdir?)
2002 İSTANBUL Düzenleyen: Dr. Necati Aksu
İÇİNDEKİLER Giriş Birinci Bölüm: Naşibendiyye-i Müceddidiyye Yolu Hakkındadır İkinci Bölüm: – Nakşibendiyye Silsilesi – Kâdiriyye Silsilesi – Çeştiyye Silsilesi Üçüncü Bölüm: Mazhar-ı Cân-ı Cânân hazretlerinin Nakşibendî, Müceddidî yolundan dört büyük şeyhinin yüksek hâlleri – Seyyid Nûr Muhammed Bedevânî – Hâcı Muhammed Efdâl – Hâfız Sa'dullah – Şeyhü'ş-şuyûh Muhammed Âbid Dördüncü Bölüm: Mazhâr-i Cân-ı Cânân hazretlerinin nesebi ve doğumu Beşinci Bölüm: Mazhâr-i Cân-ı Cânân hazretlerinin Seyyid Nûr Muhammed Bedevânîden istifâdesi, ona talebe olması Altıncı Bölüm: Mazhâr-i Cân-ı Cânân hazretlerinin hazret-i Hâce Muhammed Efdâlden istifâdesi Yedinci Bölüm: Mazhâr-i Cân-ı Cânân hazretlerinin hazret-i Hâfız Sa'dullahdan istifâdesi Sekizinci Bölüm: Mazhâr-ı Cân-ı Cânân hazretlerinin hazret-i Hâfız Şeyh Muhammed Âbidden istifâdesi Dokuzuncu Bölüm: Mazhâr-ı Cân-ı Cânân hazretlerinin yüksekliğini ve zamânının bir dânesi olduğunu gösteren üstünlükleri Onuncu Bölüm: Mazhâr-ı Cân-ı Cânân hazretlerinin sohbet-i şerîflerinin te'sîrleri ve yüksek teveccühleri Onbirinci Bölüm: Mazhâr-ı Cân-ı Cânân hazretlerinin terkî, zühdü ve vasflarının beyânı Onikinci Bölüm: Mazhâr-i Cân-ı Cânân hazretlerinin sözleri Onüçüncü Bölüm: Mazhâr-ı Cân-ı Cânân hazretlerinin talebelerine yaptığı aklı arttırıcı nasîhatları Ondördüncü Bölüm: Mazhâr-ı Cân-ı Cânân hazretlerinin ba'zı rü'yâları ve evliyânın sözlerinden naklettikleri Onbeşinci Bölüm: Mazhâr-ı Cân-ı Cânân hazretlerinin ba'zı kerâmetleri Onaltıncı Bölüm: Mazhâr-ı Cân-ı Cânân hazretlerinin fânî dünyâdan ebedî âleme intikâli Onyedinci Bölüm: Mazhâr-ı Cân-ı Cânân hazretlerinin halîfelerinden ba'zıları (Elli iki halîfenin kısa hâl tercemeleri) Onsekizinci Bölüm: Mazhâr-ı Cân-ı Cânân hazretlerinin sevenlerinden ba'zılarına yazdığı mektûbları Birinci mektup: Haseb ve nesebi hakkında İkinci Mektûb: Tarîka-i Ahmediyyenin mensûblarına yapılan bir i'tirâzı gidermek hakkındadır. Bu yolda bulunanların hâllerinin, yüksek makâmların bulunduğuna dâir sözlerine uygun olduğunu bildirmektedir. Üçüncü Mektûb: Nisbet lafzının tasavvuf ehlinin ıstılâhında ne ma'nâya geldiği. Dördüncü Mektûb: İlm-i huzûrî ile ilm-i husûlî hakkındadır. Beşinci Mektûb: Hazret-i Müceddidin "kuddise sirruh" sözleri hakkındaki şübhelere cevâb vermektedir. Altıncı Mektûb: Şübhelere cevâb hakkındadır. Yedinci Mektûb: Hazret-i Gavs-üs-sakaleynin ve hazret-i Müceddidin üstünlüğü bildirilmektedir. Sekizinci Mektûb: Hazret-i Müceddidin birbirine zıt gibi görünen sözünden iki ma'nânın birbirine uygunluğu bildirilmektedir. Dokuzuncu Mektûb: Tasavvuf ehlinin, "Sofî kendini frenk kâfirinden dahâ aşağı görmedikçe, frenk kâfirinden dahâ aşağıdır" sözünün ma'nâsını bildirmektedir. Onuncu Mektûb: Bu mektûb, şiddetli belâya mübtebî olan velînin sabr etmesi ve o belânın giderilmesi için duâ etmemek fazîletli olduğu hâlde, Eyyûb aleyhisselâmın belânın kalkması için duâ yapması sebebiyle, onun sabrından şübhenin giderilmesi hakkındadır. Onbirinci Mektûb: Bu mektûb, zikr-i cehrîyi ve zikr-i hâfîyi bildirmektedir. Allahü teâlâya hamd ve Resûlüne salât olsun. Onikinci Mektûb: Bu mektûb, simâ'ı bildirmektedir. Onüçüncü Mektûb: Bu mektûb cebr ve ihtiyâr mes'elesini bildirmektedir. Ondördüncü Mektûb: Bu mektûb, Hind kâfirlerinin âyinleri hakkındadır. Onbeşinci Mektûb: Bu mektûb namâzda parmak kaldırmak hakkındadır. Onaltıncı Mektûb: Bu mektûb, hadîs-i şerîf ile amel hakkındadır. Onyedinci Mektûb: Ehl-i sünnet vel-cemâ'atin Eshâb-ı kirâm "radıyallahü anhüm" hakkındaki i'tikâdını bildirmekdedir. Onsekizinci Mektûb: Bu mektûb, ehl-i sünnet vel-cemâ'at i'tikâdını kısaca beyân etmektedir. Ondokuzuncu Mektûb: Hadîs-i şerîfe göre oniki halîfenin Kureyşden olacağı bildirilmektedir. Yirminci Mektûb: Bu mektûb, hazret-i Âişenin, hazret-i Alîden melâletinin, memnûniyyetsizliğinin bulunmadığını beyân etmekdedir. Yirmibirinci Mektûb: Sünnet-i seniyyeye yapışmağı, huzûr, cem'iyyet ve âgâhlık mertebesini elde etmeyi bildirmektedir. Yirmiikinci Mektûb: Bu mektûb, Tarîka-i Müceddidiyyenin ba'zı derecelerinin beyânına dâirdir. Yirmiüçüncü Mektûb: Bu mektûb tevhîd-i vücûdîyi açıklamaktadır. Yirmidördüncü Mektûb: Kayyûm-i Rabbânî hazret-i Müceddid-i elf-i sânî Şeyh Ahmed-i Serhendîye "radıyallahü Teâlâ anh ve nefeanâ bi berekâtihî" mahsûs olan yolu kısaca anlatmaktadır. Yirmibeşinci Mektûb: İnsanlardan eziyyet ve sıkıntı olarak bize ne gelirse, hep amellerimizin cezâsı ve karşılığıdır. Yirmialtıncı Mektûb: Hac ve tâziye hakkında. HÜVELGANÎ RİSÂLESİ (Abdülganî bin Ebî Sa'îd el-Ömerî) Abdullah-i Dehlevî hazretlerinin doğumu Abdullah-i Dehlevî hazretlerinin sözleri Abdullah-i Dehlevî hazretlerinin ilhâmları ve keşfleri Abdullah-i Dehlevî hazretlerinin ba'zı kerâmetleri Abdullah-i Dehlevî hazretlerinin vefâtı Abdullah-i Dehlevî hazretlerinin halîfeleri: – Ebû Sa'îd-i Fârûkî – Ahmed Sa'îd-i Fârûkî – Şâh Raûf Ahmed Müceddidî "rahmetullahi aleyh" – Şâh Abdurrahmân Müceddidî Câlendehrî – Mevlevî Beşâretullah Sâhib – Mevlevî Keremullah Muhaddis – Mevlânâ Hâlid-i Bağdâdî "rahmetullahi aleyh" Mevlânâ Hâlid-i Bağdâdînin, hocası Abdullah-i Dehlevîyi medh için yazdığı arabî kasîdenin tercemesi Mevlânâ Hâlid-i Bağdâdînin hocası Abdullah-i Dehlevîyi medh için yazdığı Fârisî şi'rin tercemesi – Mevlevî Abdurrahmân Şâh Cihânpûrî "Sellemehullahü Teâlâ" – Mîr Tâlib Mevlevî Abdulgaffâr – Seyyid İsmâîl Medenî "aleyhirrahme" – Mirzâ Beğ "rahmetullahi aleyh" – Hazret-i Ahmed Şîr Muhammed "rahmetullahi aleyh" – Mevlânâ Muhammed Cân Şeyh-ul-Harem "rahmetullahi aleyh" – Seyyid Ahmed Kürdî – Seyyid Abdullah Magribî – Molla Pîr Muhammed – Molla Gül Muhammed "aleyhirrahme" – Mevlevî Muhammed Cân Heratî "aleyhirrahme" – Mevlânâ Muhammed Azîm "aleyhirrahme" – Mevlevî Nûr Muhammed "aleyhirrahme" – Mirzâ Murâd Beğ "aleyhirrahme" – Muhammed Münevver İmâm-ı Mescid-i Ekberâbâdî – Meyân Muhammed Asgâr Sâhib – Mîr Nakş Alî – Meyân Ahmed Yâr "aleyhirrahme" – Meyân Kamerüddîn – Muhammed Şîr Hân – Şeyh Halîlürrahmân "aleyhirrahme"
İÇİNDEKİLER
Giriş
Birinci Bölüm:
Naşibendiyye-i Müceddidiyye Yolu Hakkındadır
İkinci Bölüm:
– Nakşibendiyye Silsilesi
– Kâdiriyye Silsilesi
– Çeştiyye Silsilesi
Üçüncü Bölüm:
Mazhar-ı Cân-ı Cânân hazretlerinin Nakşibendî, Müceddidî yolundan dört büyük şeyhinin yüksek hâlleri
– Seyyid Nûr Muhammed Bedevânî
– Hâcı Muhammed Efdâl
– Hâfız Sa'dullah
– Şeyhü'ş-şuyûh Muhammed Âbid
Dördüncü Bölüm:
Mazhâr-i Cân-ı Cânân hazretlerinin nesebi ve doğumu
Beşinci Bölüm:
Mazhâr-i Cân-ı Cânân hazretlerinin Seyyid Nûr Muhammed Bedevânîden istifâdesi, ona talebe olması
Altıncı Bölüm:
Mazhâr-i Cân-ı Cânân hazretlerinin hazret-i Hâce Muhammed Efdâlden istifâdesi
Yedinci Bölüm:
Mazhâr-i Cân-ı Cânân hazretlerinin hazret-i Hâfız Sa'dullahdan istifâdesi
Sekizinci Bölüm:
Mazhâr-ı Cân-ı Cânân hazretlerinin hazret-i Hâfız Şeyh Muhammed Âbidden istifâdesi
Dokuzuncu Bölüm:
Mazhâr-ı Cân-ı Cânân hazretlerinin yüksekliğini ve zamânının bir dânesi olduğunu gösteren üstünlükleri
Onuncu Bölüm:
Mazhâr-ı Cân-ı Cânân hazretlerinin sohbet-i şerîflerinin te'sîrleri ve yüksek teveccühleri
Onbirinci Bölüm:
Mazhâr-ı Cân-ı Cânân hazretlerinin terkî, zühdü ve vasflarının beyânı
Onikinci Bölüm:
Mazhâr-i Cân-ı Cânân hazretlerinin sözleri
Onüçüncü Bölüm:
Mazhâr-ı Cân-ı Cânân hazretlerinin talebelerine yaptığı aklı arttırıcı nasîhatları
Ondördüncü Bölüm:
Mazhâr-ı Cân-ı Cânân hazretlerinin ba'zı rü'yâları ve evliyânın sözlerinden naklettikleri
Onbeşinci Bölüm:
Mazhâr-ı Cân-ı Cânân hazretlerinin ba'zı kerâmetleri
Onaltıncı Bölüm:
Mazhâr-ı Cân-ı Cânân hazretlerinin fânî dünyâdan ebedî âleme intikâli
Onyedinci Bölüm:
Mazhâr-ı Cân-ı Cânân hazretlerinin halîfelerinden ba'zıları (Elli iki halîfenin kısa hâl tercemeleri)
Onsekizinci Bölüm:
Mazhâr-ı Cân-ı Cânân hazretlerinin sevenlerinden ba'zılarına yazdığı mektûbları
Birinci mektup:
Haseb ve nesebi hakkında
İkinci Mektûb:
Tarîka-i Ahmediyyenin mensûblarına yapılan bir i'tirâzı gidermek hakkındadır. Bu yolda bulunanların hâllerinin, yüksek makâmların bulunduğuna dâir sözlerine uygun olduğunu bildirmektedir.
Üçüncü Mektûb:
Nisbet lafzının tasavvuf ehlinin ıstılâhında ne ma'nâya geldiği.
Dördüncü Mektûb:
İlm-i huzûrî ile ilm-i husûlî hakkındadır.
Beşinci Mektûb:
Hazret-i Müceddidin "kuddise sirruh" sözleri hakkındaki şübhelere cevâb vermektedir.
Altıncı Mektûb:
Şübhelere cevâb hakkındadır.
Yedinci Mektûb:
Hazret-i Gavs-üs-sakaleynin ve hazret-i Müceddidin üstünlüğü bildirilmektedir.
Sekizinci Mektûb:
Hazret-i Müceddidin birbirine zıt gibi görünen sözünden iki ma'nânın birbirine uygunluğu bildirilmektedir.
Dokuzuncu Mektûb:
Tasavvuf ehlinin, "Sofî kendini frenk kâfirinden dahâ aşağı görmedikçe, frenk kâfirinden dahâ aşağıdır" sözünün ma'nâsını bildirmektedir.
Onuncu Mektûb:
Bu mektûb, şiddetli belâya mübtebî olan velînin sabr etmesi ve o belânın giderilmesi için duâ etmemek fazîletli olduğu hâlde, Eyyûb aleyhisselâmın belânın kalkması için duâ yapması sebebiyle, onun sabrından şübhenin giderilmesi hakkındadır.
Onbirinci Mektûb:
Bu mektûb, zikr-i cehrîyi ve zikr-i hâfîyi bildirmektedir. Allahü teâlâya hamd ve Resûlüne salât olsun.
Onikinci Mektûb:
Bu mektûb, simâ'ı bildirmektedir.
Onüçüncü Mektûb:
Bu mektûb cebr ve ihtiyâr mes'elesini bildirmektedir.
Ondördüncü Mektûb:
Bu mektûb, Hind kâfirlerinin âyinleri hakkındadır.
Onbeşinci Mektûb:
Bu mektûb namâzda parmak kaldırmak hakkındadır.
Onaltıncı Mektûb:
Bu mektûb, hadîs-i şerîf ile amel hakkındadır.
Onyedinci Mektûb:
Ehl-i sünnet vel-cemâ'atin Eshâb-ı kirâm "radıyallahü anhüm" hakkındaki i'tikâdını bildirmekdedir.
Onsekizinci Mektûb:
Bu mektûb, ehl-i sünnet vel-cemâ'at i'tikâdını kısaca beyân etmektedir.
Ondokuzuncu Mektûb:
Hadîs-i şerîfe göre oniki halîfenin Kureyşden olacağı bildirilmektedir.
Yirminci Mektûb:
Bu mektûb, hazret-i Âişenin, hazret-i Alîden melâletinin, memnûniyyetsizliğinin bulunmadığını beyân etmekdedir.
Yirmibirinci Mektûb:
Sünnet-i seniyyeye yapışmağı, huzûr, cem'iyyet ve âgâhlık mertebesini elde etmeyi bildirmektedir.
Yirmiikinci Mektûb:
Bu mektûb, Tarîka-i Müceddidiyyenin ba'zı derecelerinin beyânına dâirdir.
Yirmiüçüncü Mektûb:
Bu mektûb tevhîd-i vücûdîyi açıklamaktadır.
Yirmidördüncü Mektûb:
Kayyûm-i Rabbânî hazret-i Müceddid-i elf-i sânî Şeyh Ahmed-i Serhendîye "radıyallahü Teâlâ anh ve nefeanâ bi berekâtihî" mahsûs olan yolu kısaca anlatmaktadır.
Yirmibeşinci Mektûb:
İnsanlardan eziyyet ve sıkıntı olarak bize ne gelirse, hep amellerimizin cezâsı ve karşılığıdır.
Yirmialtıncı Mektûb:
Hac ve tâziye hakkında.
HÜVELGANÎ RİSÂLESİ (Abdülganî bin Ebî Sa'îd el-Ömerî)
Abdullah-i Dehlevî hazretlerinin doğumu Abdullah-i Dehlevî hazretlerinin sözleri Abdullah-i Dehlevî hazretlerinin ilhâmları ve keşfleri Abdullah-i Dehlevî hazretlerinin ba'zı kerâmetleri Abdullah-i Dehlevî hazretlerinin vefâtı Abdullah-i Dehlevî hazretlerinin halîfeleri:
– Ebû Sa'îd-i Fârûkî – Ahmed Sa'îd-i Fârûkî – Şâh Raûf Ahmed Müceddidî "rahmetullahi aleyh" – Şâh Abdurrahmân Müceddidî Câlendehrî – Mevlevî Beşâretullah Sâhib – Mevlevî Keremullah Muhaddis – Mevlânâ Hâlid-i Bağdâdî "rahmetullahi aleyh"
Mevlânâ Hâlid-i Bağdâdînin, hocası Abdullah-i Dehlevîyi medh için yazdığı arabî kasîdenin tercemesi Mevlânâ Hâlid-i Bağdâdînin hocası Abdullah-i Dehlevîyi medh için yazdığı Fârisî şi'rin tercemesi
– Mevlevî Abdurrahmân Şâh Cihânpûrî "Sellemehullahü Teâlâ" – Mîr Tâlib Mevlevî Abdulgaffâr – Seyyid İsmâîl Medenî "aleyhirrahme" – Mirzâ Beğ "rahmetullahi aleyh" – Hazret-i Ahmed Şîr Muhammed "rahmetullahi aleyh" – Mevlânâ Muhammed Cân Şeyh-ul-Harem "rahmetullahi aleyh" – Seyyid Ahmed Kürdî – Seyyid Abdullah Magribî – Molla Pîr Muhammed – Molla Gül Muhammed "aleyhirrahme" – Mevlevî Muhammed Cân Heratî "aleyhirrahme" – Mevlânâ Muhammed Azîm "aleyhirrahme" – Mevlevî Nûr Muhammed "aleyhirrahme" – Mirzâ Murâd Beğ "aleyhirrahme" – Muhammed Münevver İmâm-ı Mescid-i Ekberâbâdî – Meyân Muhammed Asgâr Sâhib – Mîr Nakş Alî – Meyân Ahmed Yâr "aleyhirrahme" – Meyân Kamerüddîn – Muhammed Şîr Hân – Şeyh Halîlürrahmân "aleyhirrahme"